ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΩΝ ΟΥΡΟΛΟΓΩΝ (Τ.Ε.Ε.Ο)
Κοτρονόπουλος Γεώργιος, Μοσχοτζόπουλος Δημήτριος,  Τζελβές Λάζαρος

Όταν η ειδικότητα στην Ουρολογία γίνεται… γυναικεία υπόθεση

γράφει ο  Μοσχοτζόπουλος Δημήτρης
 Ειδικευόμενος Ουρολογίας
μέλος Επιστημονικού Συμβουλίου & Επιτροπής έρευνας ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς»

Άνδρας γυναικολόγος – γυναίκα ανδρολόγος. Ποιά από τις δύο φράσεις σας ξενίζει περισσότερο; Εάν η απάντηση είναι η δεύτερη, δεν αποτελείτε εξαίρεση. Το ποσοστό των γυναικών Ουρολόγων Ανδρολόγων αποτελεί μόλις το 3.5% των εγγεγραμμένων μελών της Ελληνικής Ουρολογικής εταιρείας, ποσοστό σχεδόν υποπενταπλάσιο της British Association of Urological Surgeons. Αυτό ίσως να σημαίνει πως η Ελλάδα δεν βρίσκεται μεταξύ Ανατολής και Δύσης τοπογραφικά αλλά μάλλον και ιδεολογικά.

Παρόλο που η ιδέα για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό, επικαιροποιήθηκε πρόσφατα καθώς το τελευταίο διάστημα αναδείχθηκε στην επιφάνεια και πήρε τη μορφή χιονοστιβάδας υπό το hashtag #metoo το ζήτημα της σεξουαλικής ή οποιασδήποτε άλλης μορφής βίας εναντίον των γυναικών στο εργασιακό τους περιβάλλον. Ποιες είναι οι καταστάσεις, οι βλέψεις αλλά και οι προκλήσεις με τις οποίες θα έρθει αντιμέτωπη μια γυναίκα ειδικευόμενη Ουρολογίας στην Ελλάδα; Ας αφήσουμε τις πρωταγωνίστριες να ξεδιπλώσουν τις σκέψεις τους.

Εικόνα 1 Λεβέντη Αγγελική

Αγγελική, θα ήθελες να μας πεις μας δύο λόγια για εσένα;

Ονομάζομαι Λεβέντη Αγγελική και είμαι ειδικευόμενη στο 3^ο έτος της ουρολογίας στο νοσοκομείο ΓΝΑ «Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ». Στο παρελθόν υπηρέτησα στο νοσοκομείο ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» όπου και ολοκλήρωσα το γενικό χειρουργικό μέρος της ειδικότητας μου, ενώ είμαι απόφοιτος του τμήματος ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Πώς αντέδρασε η οικογένεια σου όταν τους ανακοίνωσες οτι θα γίνεις  Ανδρολόγος-Ουρολόγος;

Αρχικά το οικογενειακό μου περιβάλλον αντέδρασε επιφυλακτικά στην ανακοίνωση της επιλογής  μου να ακολουθήσω αυτήν την ειδικότητα. Ωστόσο η προσήλωση στην απόφαση μου καθώς και το ενδιαφέρον μου για το γνωστικό της αντικείμενο, τους άλλαξαν  σταδιακά γνώμη. Αξίζει ωστόσο να αναφέρω οτι αποθαρρυντικά σχόλια δέχτηκα μόνο από ιατρούς του ευρύτερου κύκλου μου, έτερων ειδικοτήτων οι οποίοι έτειναν να υποστηρίζουν οι είναι ακατόρθωτο μια γυναίκα να επιβιώσει  σε μια ανδροκρατούμενη ειδικότητα και να επιτύχει επαγγελματικά. Μέχρι σήμερα, δεν έχω επ’ ουδενί σκεφτεί  να αλλάξω ειδικότητα επομένως, εύχομαι στο άμεσο μέλλον εγώ και οι υπόλοιπες συνάδελφοι μου να τους διαψεύσουμε…

Τι σε ώθησε ώστε να επιλέξεις αυτή την ειδικότητα;

Προσωπικά, η επιλογή ειδικότητας αποτέλεσε μια δύσκολη διαδικασία η οποία εν τέλει έγινε κατά τους τελευταίους μήνες των σπουδών μου, οπότε και είχα διαμορφώσει μια γενική ιδέα για την πλειονότητα των ειδικοτήτων. Τα κύρια ερεθίσματα ήταν το ενδιαφέρον μου αναφορικά με τον ουρογεννητικό σύστημα και ευρύ γνωστικό και χειρουργικό φάσμα που διαθέτει η ειδικότητα της ουρολογίας- ανδρολογίας.

Έχει υπάρξει ποτέ στιγμή που κάποιος ασθενής να σε έφερε σε αμηχανία;

Ελάχιστα είναι τα περιστατικά που θα μπορούσα να αναφέρω οτι με έφεραν σε δύσκολη θέση και στο σύνολο τους αφορούσαν ασθενείς οι οποίοι έφεραν αντίρρηση να τους εξετάσω λόγω του φύλου μου, ή να ζητήσουν ιατρικές οδηγίες κυρίως αναφορικά με θέματα-ταμπού μέχρι σήμερα  όπως για παράδειγμα η στυτική δυσλειτουργία κ.α. Ωστόσο, ο εξαιρετικά μικρός αριθμός αυτών των περιστατικών κατά τη διάρκεια της μέχρι τώρα πορείας μου αποδεικνύει οτι ο συγκεκριμένος λόγος δεν αποτελεί τροχοπέδη για μια γυναίκα να ακολουθήσει την ειδικότητα της ουρολογίας-ανδρολογίας

Πώς ένιωσες ως μια γυναίκα εργαζόμενη σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον ακούγοντας τις καταγγελίες που ήρθαν στην επιφάνεια προσφάτως;

Η βία οποιασδήποτε μορφής θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κοινωνική μάστιγα της εποχής και είναι αναγκαίο να αποτελεί καταδικαστέα  πράξη. Το βασικότερο «όπλο» αντιμετώπισης της ,βασίζεται στην παύση αποσιώπησης των περιστατικών αυτής και την καταγγελία των θυτών της. Επομένως, τα  περιστατικά  βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης που κοινοποιούνται με ραγδαίο ρυθμό τις  τελευταίες μέρες  δίνουν ένα αισιόδοξο μήνυμα τόσο για την καταπολέμηση του φόβου που διακατέχει στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα θύματα όσο και για τον επιτυχή περιορισμό και ιδανικά την εκρίζωση του φαινομένου μελλοντικά.

Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 10 χρόνια από τώρα ;

Μελλοντική μου επιθυμία είναι να επιτύχω την εναρμόνιση ανάμεσα σε μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία σε συνδυασμό με την δημιουργία οικογένειας  χωρίς η μια πτυχή να επικαλύπτει την άλλη. Θα ήθελα επίσης να προτρέψω κάθε νεαρή συνάδελφο που ενδιαφέρεται να ακολουθήσει την εν λόγω ειδικότητα, να αποβάλει κάθε πιθανό ενδοιασμό και φόβο, καθώς η επαγγελματική  δεινότητα δεν βασίζεται στο φύλο, αλλά σε στοιχεία όπως η επιστημονική κατάρτιση, η εργατικότητα και η προσήλωση στην επίτευξη των στόχων ενός ατόμου.

Εικόνα 2 Μαρή Βικτώρια

Βικτώρια πές μας λίγα πράγματα για εσένα. Πότε πήρες την απόφαση να ακολουθήσεις την ειδικότητα της Ουρολογίας – Ανδρολογίας;

Ονομάζομαι Βικτώρια Μαρή, είμαι ειδικευομένη στο 2^ο έτος στο νοσοκομείο Γ.Ν.Α.Γ. Γεννηματάς και κατάγομαι από το Ηράκλειο Κρήτης. Έχω ολοκληρώσει σπουδές στη διοίκηση επιχειρήσεων και μεταπτυχιακές σπουδές στην επιδημιολογία. Η ιατρική όμως αποτελούσε όνειρο για εμένα κι έτσι με τη συμμετοχή μου στις κατατακτήριες εξετάσεις του 2012, εισήχθη στην ιατρική σχολή Κρήτης. 

Στο 5^ο έτος των σπουδών μου, κατά τη διάρκεια παρακολούθησης των κλινικών, τοποθετήθηκα στην ουρολογική κλινική στα πλαίσια της επιλεγόμενης χειρουργικής κλινικής. Την περίοδο εκείνη, υπήρχε έλλειψη ειδικευόμενων κι έτσι οι φοιτητές είχαμε ενεργό ρόλο στα επείγοντα και στα χειρουργεία γεγονός, που με έκανε να δω την ειδικότητα από διαφορετική σκοπιά. Η ουρολογία έμοιαζε μια πρακτική, καθοδηγούμενη από τη λογική ειδικότητα, που δίνει άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις.  Παρά το γεγονός ότι αμφιταλαντευόμουν μεταξύ δύο ειδικοτήτων έως το τέλος των σπουδών, με κέρδισε περισσότερο εκείνη που ανυπομονούσα να την εξασκήσω.

Υπάρχει κάποια υποειδικότητα της Ουρολογίας – Ανδρολογίας στην οποία θα ήθελες να εξειδικευθείς;

Ένα από τα θετικά της ουρολογίας είναι το ευρύ φάσμα και οι υποειδικότητές της. Αυτό που ταιριάζει στον δικό μου χαρακτήρα είναι η μικροεπεμβατική και η ανδρολογία, χωρίς όμως να έχω απορρίψει οποιοδήποτε υποειδικότητα της μιας και βρίσκομαι ακόμα στην αρχή της πορείας μου.

Τελικά, υπάρχουν «ανδρικές» και «γυναικείες» ειδικότητες; Ποια ή άποψή σου;

Στην ερώτηση για το αν υπάρχουν ανδρικές και γυναικείες ειδικότητες, θα πρέπει να απαντήσει ο καθένας ξεχωριστά στον εαυτό του. Προσωπικά, δεν πιστεύω στον διαχωρισμό των φύλων σε κανένα επίπεδο, πόσο μάλλον στην εργασία και δη στην ειδικότητα. Οπότε, για εμένα δεν υπάρχουν ανδρικές και γυναικείες ειδικότητες. Τα τελευταία χρόνια όπως φαίνεται πάντως, οι γυναίκες επιλέγουν αρκετά συχνότερα την ειδικότητα της ουρολογίας σε σχέση με το παρελθόν και αυτό φανερώνει ότι μάλλον δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός τόσο από πλευράς ιατρού όσο και από πλευράς ασθενούς.

Πιστεύεις ότι μπορεί να συνδυαστεί μια επιτυχημένη χειρουργική καριέρα και δη στον τομέα της Ουρολογίας με τη δημιουργία οικογένειας;

Οι γυναίκες μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες κατάφεραν να εδραιωθούν σε πολλούς τομείς, που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν ταμπού και αδιανόητο να υπάρξουν ή να ηγηθούν εκεί. Πιστεύω ότι η πολυπραγμοσύνη των γυναικών και η ανάγκη τους για επιτυχία τόσο στην οικογενειακή ζωή, όσο και στην επαγγελματική, μπορεί να λειτουργήσει σαν κινητήριος δύναμη ώστε να αποδείξουν ότι χειρουργική και μητρότητα πάνε μαζί. Αρκεί να έχεις τις κατάλληλες συνθήκες και τους κατάλληλους ανθρώπους στο πλάι σου. Μέχρι στιγμής η ιστορία έχει δείξει ότι ο επιμένων νικά.

Εικόνα 3 Παπακωνσταντίνου Άννα

 Άννα περίγραψέ μας τον εαυτό σου σε λίγες λέξεις

Αποφοίτησα από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2014. Αποφάσισα να ακολουθήσω την Ουρολογία, γιατί πιστεύω οτι είναι η πιο ενδιαφέρουσα ειδικότητα. Έχει ως αντικείμενο δύο συστήματα, το ουροποιητικό και το ανδρικό γεννητικό σύστημα, ευρύ φάσμα χειρουργικών επεμβάσεων, και πολύ μεγάλη επιλογή υποειδικοτήτων (λιθίαση, ογκολογία, λειτουργική Ουρολογία κλπ). Επί του παρόντος, έχοντας ολοκληρώσει την ειδικότητα, υπηρετώ ως ιατρός υπηρεσίας υπαίθρου, προκειμένου να λάβω μέρος στις εξετάσεις ειδικότητας.

Σε λίγους μήνες λοιπόν θα είσαι μια ειδικευμένη Ουρολόγος. Τι έχεις σκεφτεί να κάνεις στο άμεσο μέλλον;

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω αποφασίσει το μέλλον μου μετά την ειδικότητα. Με απασχολούν κυρίως οι εξετάσεις ειδικότητας, η ολοκλήρωση των εξετάσεων FEBU και η συνολική κατάσταση με τον Covid-19.

Τι συμβουλή θα έδινες σε μια απόφοιτο ιατρικής που σκέφτεται να δηλώσει την ειδικότητα της ουρολογίας;

Η Ουρολογία είναι πραγματικά μία ειδικότητα που μπορεί να σου προσφέρει ό,τι θες: έχεις τη δυνατότητα να δουλέψεις σε νοσοκομείο, ή να εργαστείς στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχει η επιλογή για χειρουργεία, εκτεταμένα και περίπλοκα ή μικρά, ή και καθόλου. Δίνεται η δυνατότητα εξειδίκευσης ή απασχόλησης σε ποικίλα ερευνητικά πεδία. Γεγονός είναι ότι ελάχιστες, αν όχι καμία άλλη, ειδικότητα δεν μπορεί να σου προσφέρει επαγγελματικές ευκαιρίες σαν την Ουρολογία.

Το τελευταίο διάστημα έχει γίνει πολύς λόγος για τις γυναίκες και παρενοχλήσεις που έχουν δεχθεί στο εργασιακό τους περιβάλλον. Έχεις δεχθεί ποτέ αν όχι σεξουαλική, έστω λεκτική βία;

Προσωπικά δεν έχω υπάρξει θύμα σεξουαλικής βίας. Θεωρώ ότι λόγω της διαμόρφωσης της κοινωνίας μας υπάρχει ένας διάχυτος σεξισμός σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Δυστυχώς, ο ιατρικός εργασιακός χώρος και η δικιά μας ειδικότητα δεν γλίτωσε από αυτόν. Εμείς, σαν γυναίκες, συνεχίζουμε την πορεία μας με μοναδικό κίνητρο το ήθος, την αξία και τη γνώση μας.

Εικόνα 4 Χατζηκαντή Αφροδίτη

Αφροδίτη, πές μας λίγα λόγια για εσένα και για την έως τώρα πορεία σου στον χώρο της Ουρολογίας

Ονομάζομαι Αφροδίτη Χατζηκαντή, είμαι 29 ετών και κατάγομαι από τη Ρόδο. Είμαι απόφοιτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, μιας και το όνειρό μου ανέκαθεν ήταν να βοηθάω ανθρώπους. Μετά το πέρας των σπουδών μου πραγματοποίησα τα πρώτα μου βήματα στην ειδικότητα της Ουρολογίας για δυόμιση έτη στο Γ.Ν Ρόδου «Α. Παπανδρέου». Εν αναμονή για συνέχιση της ειδικότητας εργάζομαι ως ιατρός υπηρεσίας υπαίθρου.

Έχοντας διανύσει 2,5 χρόνια ως ειδικευόμενη έχεις ξεχωρίσει κάποια υποειδικότητα της ουρολογίας στην οποία μελλοντικά θα ήθελες να εξειδικευθείς;

Η ειδικότητα της Ουρολογίας αποτελεί ένα πρόσφορο έδαφος εμβάθυνσης σε ποικίλες υποειδικότητες. Μια εξειδίκευση που με ενδιαφέρει είναι η ανδρολογία και η ανδρική υπογονιμότητα. Είναι ένα κομμάτι που εξακολουθεί να είναι «ταμπού» για πολλούς άντρες αλλά και ζευγάρια και πιστεύω πως η γυναικεία παρουσία λείπει από αυτόν το χώρο. Ένας άλλος κλάδος που πιθανόν θα με ενδιέφερε είναι αυτός της παιδοουρολογίας.

Ποιο ήταν το ερέθισμα που σε έκανε να αποφασίσεις να επιλέξεις τη συγκεκριμένη ειδικότητα;

Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου αντιλήφθηκα μέσα από την κλινική πρακτική την κλίση μου στις χειρουργικές ειδικότητες. Από την αρχή ξεχώρισα την Ουρολογία καθώς θεωρώ ότι το πεδίο της επιστήμης είναι μοναδικό και σημαντικό. Μέσα από την στενότερη επαφή προπτυχιακά συνειδητοποίησα το ευρύ φάσμα εφαρμογής του επαγγέλματος με πολλαπλές δυνατότητες άσκησής του. Ανασταλτικός παράγοντας για την τελική μου απόφαση αποτελούσε προφανώς ότι πρόκειται για έναν ανδροκρατούμενο κλάδο. Ο ενδοιασμός αυτός λύθηκε όταν επισκέφτηκα το swiu.org, μια κοινότητα γυναικών ουρολόγων που εμπνέει πραγματικά τις γυναίκες του κόσμου να ασχοληθούν με την ουρολογία και να ξεπεράσουν τους φόβους για την κοινωνική απόρριψη.

Πιστεύεις πως η αποστολή μιας ειδικευόμενης Ουρολογίας στην κλειστή κοινωνία μιας επαρχιακής πόλης είναι διπλά δύσκολη; Σίγουρα δεν είναι εύκολο να αποδεχτεί η κοινωνία μια γυναίκα Ουρολόγο, πόσο μάλλον στην επαρχία. Στα δυόμιση έτη της Ουρολογίας στη Ρόδο αντιμετώπισα ουκ ολίγες φορές ασθενείς που δε δέχτηκαν να τους εξετάσω ή που ζήτησαν την απομάκρυνσή μου από τον χώρο. Για παράδειγμα, σε μία εφημερία μου προσήλθε ασθενής, ο οποίος αρνήθηκε να τον εξετάσω, ζητώντας από τον τραυματιοφορέα να το κάνει, καθώς ήταν ο μόνος άντρας στο χώρο. Παρά ταύτα, τα περιστατικά αυτά ήταν μεμονωμένα. Αρωγή στο γεγονός αυτό ήταν η εμπιστοσύνη και η επιμονή των επιμελητών μου για να λάβω την καλύτερη δυνατή εκπαίδευση και ισότιμη αντιμετώπιση. Μάλιστα, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν ήταν λίγα τα περιστατικά τα οποία επιθυμούσαν να εξεταστούν από γυναίκα Ουρολόγο.