Τι είναι ο καρκίνος του όρχεως;

Σχεδόν όλοι οι τύποι καρκίνου του όρχεως προέρχονται από τα γεννητικά κύτταρα, δηλαδή τα κύτταρα που συμμετέχουν στην παραγωγή των σπερματοζωαρίων.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες καρκίνου των όρχεων, ανάλογα με τον τύπο των κυττάρων:

– Σεμινώματα: Μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι λιγότερο επιθετικοί από τους μη-σεμινωματώδεις.

– Μη σεμινωματώδεις όγκοι: Εμφανίζονται συχνότερα σε νεότερους άντρες, αναπτύσσονται και εξαπλώνονται γρήγορα

Πόσο συχνός είναι;

Ο καρκίνος των όρχεων είναι σχετικά σπάνιος, αποτελώντας το 1-1.5% όλων των τύπων καρκίνου στους άντρες, ωστόσο είναι ο συχνότερος καρκίνος των αντρών ηλικίας 15 – 35 ετών.

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του όρχεως;

• Ηλικία 18 – 35 ετών
• Ιστορικό κρυψορχίας (πάθηση κατά την οποία οι όρχεις δεν κατέρχονται από την κοιλιά για να πάρουν τη φυσιολογική τους θέση μέσα στο όσχεο, το δέρμα που περιβάλλει τους όρχεις)
• Μη φυσιολογική ανάπτυξη των όρχεων
• Υποσπαδίας
• Οικογενειακό ιστορικό
• Παρουσία καρκίνου στον άλλο όρχι

Υπάρχει τρόπος να προληφθεί η εμφάνιση καρκίνου στους όρχεις;

Δεν υπάρχει τρόπος να προληφθεί ο καρκίνος των όρχεων, ωστόσο είναι δυνατή η διάγνωσή του σε αρχικό στάδιο κι αυτό είναι εφικτό με την τακτική αυτοεξέταση, που θα πρέπει να πραγματοποιείται μία φορά το μήνα, κάθε μήνα μετά την εφηβεία.  Οι όρχεις είναι επιφανειακά όργανα και η εξέταση/ψηλάφηση είναι εύκολη. Ο άντρας μπορεί να εντοπίσει τυχόν αλλαγές στο σχήμα, στο μέγεθος ή τη μορφολογία των όρχεων.

Πώς γίνεται και τι ελέγχεται κατά την αυτοεξέταση;

• Η αυτοεξέταση είναι προτιμότερο να πραγματοποιείται μετά από ένα ζεστό ντουζ ή μπάνιο.
• Αρχικά, μπροστά από έναν καθρέφτη ο άντρας θα πρέπει να ελέγχει οπτικά για τυχόν διόγκωση, αλλαγή σχήματος ή χρώματος.
• Στη συνέχεια γίνεται η ψηλάφηση και με τα δύο χέρια, σε κάθε όρχι ξεχωριστά
• Διαφορές στο μέγεθος ή το ύψος που βρίσκονται οι όρχεις μέσα στο όσχεο είναι κάτι φυσιολογικό και δε θα πρέπει να προκαλούν ανησυχία αν δεν είναι κάτι που έγινε ξαφνικά.
• Η επιφάνεια του όρχεως πρέπει να είναι μαλακή σε σύσταση, χωρίς σκληρά σημεία.
• Πίσω από τον όρχι μπορεί να ψηλαφηθεί και η επιδιδυμία, σαν σωλήνας με επίσης μαλακή σύσταση.

Τι συμπτώματα έχει ο καρκίνος του όρχεως;

Συνήθως ο καρκίνος του όρχεως ανακαλύπτεται από τον ίδιο τον ασθενή, ο οποίος ψηλαφά τυχαία ή κατά τη διάρκεια αυτοεξέτασης κάποια σκληρία επάνω στον όρχι.  Μπορεί να συνυπάρχει οίδημα και πόνος, αλλά συνήθως ο καρκίνος του όρχεως είναι ανώδυνος και δεν εμφανίζει κανένα σύμπτωμα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα από άλλα μέρη του σώματος, όπως πόνος στην πλάτη ή στην κοιλιά.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Αφού εντοπιστεί κάποια σκληρία από τον ιατρό κατά την κλινική εξέταση, συστήνεται περαιτέρω εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος:

• Υπερηχογράφημα: Με την απεικονιστική αυτή εξέταση μπορεί να καθοριστεί η εντόπιση και η υφή του όγκου και να αποσαφηνιστεί αν η σκληρία οφείλεται σε κάτι συμπαγές, όπως ο καρκίνος, ή σε κάποια άλλη καλοήθη μάζα, όπως μία κύστη.
• Εξετάσεις αίματος: Οι καρκινικοί δείκτες είναι ουσιές που εμφανίζονται φυσιολογικά στο αίμα, αλλά αυξάνονται σε ορισμένες καταστάσεις, όπως ο καρκίνος των όρχεων. Οι δείκτες αυτοί ανιχνεύονται με μία απλή εξέταση αίματος.  Η αύξηση ενός ή περισσότερων δεικτών βοηθούν στην επιβεβαίωση της παρουσίας καρκίνου του όρχεως, αλλά ακόμα και ένα αρνητικό αποτέλεσμα δεν αποκλείει την ύπαρξη καρκίνου.

Εάν επιβεβαιωθεί η παρουσία καρκίνου στον όρχι συστήνεται αξονική τομογραφία κοιλίας ή/και θώρακος για να εκτιμηθεί κατά πόσο ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες της κοιλιακής χώρας ή και σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως οι πνεύμονες.

Η διαδικασία αυτή λέγεται σταδιοποίηση και είναι αυτή που θα καθορίσει και το είδος της θεραπευτικής προσέγγισης σε κάθε ασθενή.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του όρχεως;

Ο καρκίνος του όρχεως είναι μία από τις πλέον ιάσιμες μορφές καρκίνου.  Η θεραπεία που θα επιλεχθεί εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου, καθώς και τη συνολική υγεία του ασθενή.

Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τη χειρουργική επέμβαση, τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία, καθώς και το συνδυασμό αυτών των θεραπειών.

Χειρουργική επέμβαση

Η χειρουργική αφαίρεση του όρχεως (ορχεκτομή) αποτελεί τη βασική θεραπεία για όλους τους τύπους και όλα τα στάδια του καρκίνου των όρχεων.  Κατά την ορχεκτομή γίνεται μία τομή στη βουβωνική χώρα, μέσω της οποίας ο χειρουργός εξάγει ολόκληρο τον όρχι.  Σε κάποιες περιπτώσεις  ο ιατρός σας μπορεί να συστήσει ταυτόχρονα βιοψία του άλλου όρχι.  Στον ίδιο ή σε δεύτερο χρόνο μπορεί να τοποθετηθεί ένας ψεύτικος όρχις (ορχικό ένθεμα) συνήθως από σιλικόνη για λόγους αισθητικής.

Αν ο καρκίνος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο η ορχεκτομή μπορεί από μόνη της να είναι θεραπευτική.  Σε περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί, μπορεί σε δεύτερο στάδιο να χρειαστεί, μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, νέα χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση των καρκινικών μαζών που παραμένουν στην κοιλιά (οπισθοπεριτοναϊκός λεμφαδενικός καθαρισμός).

Χημειοθεραπεία

Κατά τη χημειοθεραπεία χορηγούνται φάρμακα που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα ή σταματούν τον πολλαπλασιασμό τους.  Ο τύπος και το στάδιο του καρκίνου κατά τη διάγνωση  θα καθορίσουν τη διάρκεια και το είδος της θεραπείας.

Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία είναι ένα είδος θεραπείας που χρησιμοποιεί δέσμες ενέργειας υψηλής ισύος για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα.  Η ακτινοθεραπεία έχει θέση κάποιες φορές σε ασθενείς με σεμινωματώδεις τύπους καρκίνου των όρχεων.

Θα χρειαστεί παρακολούθηση μετά την αρχική θεραπεία;

Μετά την αρχική θεραπεία για τον καρκίνο του όρχι, θα πρέπει ο ασθενής να εντάσσεται σε πρόγραμμα πρακολούθησης με βάση συγκεκριμένο ιατρικό πρωτόκολλο, για να διαπιστωθεί πρώιμα τυχόν επανεμφάνιση του καρκίνου.

Το πρόγραμμα αυτό περιλμβάνει κλινική εξέταση, εξετάσεις αίματος ακτινογραφία θώρακος ή αξονική τομογραφία.  Τα πρώτα χρόνια ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται σε αυτές τις εξετάσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ στη συνέχεια λιγότερο συχνά.

Επηρεάζεται η γονιμότητα και η σεξουαλικήζωή από τον καρκίνο του όρχεως;

Η αφαίρεση του ενός όρχεως και εφόσον ο άλλος είναι φυσιολογικός, δεν επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή, τη στύση και την επιθυμία (libido) του ασθενή.  Ίσως το πρώτο χρονικό διάστημα μετά το χειρουργείο και κυρίως για ψυχολογικούς λόγους να επηρεαστούν αρνητικά, ωστόσο γρήγορα ο άντρας επανέρχεται στην προτέρα κατάσταση.

Η γονιμότητα, όμως, φαίνεται πως επηρεάζεται μετά τη θεραπεία του καρκίνου του όρχεως.  Ακόμα και πριν το χειρουργείο, εώς και 50% των αντρών με καρκίνο του όρχεως μπορεί να έχουν διαταραχές του σπέρματος.

Τόσο η χημειοθεραπεία, όσο και η ακτινοθεραπεία μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα, αλλά σε πολλούς ασθενείς η γονιμότητα επιστρέφει στο φυσιολογικό 1-4 χρόνια μετά τη χημειοθεραπεία/ακτινοθεραπεία.

Σε όλους τους ασθενείς θα πρέπει να συστήνεται η κρυοσυντήρηση σπέρματος πριν από τη θεραπεία για τον καρκίνο του όρχεως.